ભારત સિવાય વિશ્વના ઘણા દેશોમાં પ્રખ્યાત હિન્દુ મંદિરો છે. પાડોશી દેશ નેપાળમાં પણ ઘણા પ્રાચીન અને પ્રસિદ્ધ મંદિરો છે, જ્યાં દર વર્ષે હજારો ભારતીયો આવતા રહે છે. આ મંદિરોમાં એક અત્યંત રહસ્યમય મંદિર છે. આ મંદિરમાં કોઈપણ સામાન્ય નાગરિક પૂજા કરી શકે છે, પરંતુ નેપાળના રાજવી પરિવારના લોકો આ મંદિરમાં પૂજા કરી શકતા નથી. આવો જાણીએ આ રહસ્યમય મંદિર વિશે…
આ પ્રખ્યાત મંદિર નેપાળની રાજધાની કાઠમંડુથી 8 કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. શિવપુરી ટેકરીની વચ્ચે આવેલું આ ભગવાન વિષ્ણુનું મંદિર છે અને તેનું નામ બુડાનીકંઠ છે. આ પ્રાચીન મંદિર તેની સુંદરતા અને અજાયબીઓ માટે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત છે. કહેવાય છે કે આ મંદિર રાજવી પરિવાર માટે શાપિત છે. બુડાનીકાંઠા મંદિરમાં રાજવી પરિવારના લોકો શ્રાપના ડરથી દર્શન કરવા જતા નથી.
એવું કહેવાય છે કે જો રાજવી પરિવારનો કોઈ સભ્ય આ મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુની સ્થાપિત મૂર્તિ જુએ તો તેનું મૃત્યુ થઈ જશે, કારણ કે રાજવી પરિવારને આવો શ્રાપ મળ્યો છે. આ કારણે રાજવી પરિવારના લોકો આ મંદિરમાં પૂજા કરવા જતા નથી. રાજવી પરિવાર પૂજા માટે મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુની આવી જ મૂર્તિ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.
બુડાનીકાંઠા મંદિરમાં, ભગવાન વિષ્ણુ પાણીના કુંડમાં 11 સાપની ટોચ પર સૂતી મુદ્રામાં બેઠા છે. ભગવાન વિષ્ણુની આ કાળા રંગની મૂર્તિ માથાના સર્પાકાર કુંડળી પર સ્થિત છે. એક પ્રચલિત દંતકથા અનુસાર, એક વખત આ જગ્યાએ એક ખેડૂત કામ કરતો હતો. આ દરમિયાન ખેડૂતને આ મૂર્તિ મળી. 13 મીટર લાંબા તળાવમાં આવેલી ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિ પાંચ મીટરની છે. સર્પોનું માથું ભગવાન વિષ્ણુની છત્રના રૂપમાં સ્થિત છે.
આ મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુ ઉપરાંત ભગવાન શંકરની મૂર્તિ પણ સ્થાપિત છે. દંતકથા અનુસાર, જ્યારે સમુદ્ર મંથન દરમિયાન ઝેર બહાર આવ્યું ત્યારે ભગવાન શિવે બ્રહ્માંડને બચાવવા માટે તે ઝેર પી લીધું હતું. આ પછી ભગવાન શિવનું ગળું બળવા લાગ્યું, તેથી આ બળતરાને નષ્ટ કરવા માટે, તેમણે ત્રિશૂળથી પર્વત પર પ્રહાર કર્યો અને પાણી બહાર કાઢ્યું અને આ પાણી પીને તેમણે પોતાની તરસ છીપાવી અને ગળાની બળતરાનો નાશ કર્યો. શિવના ત્રિશૂળમાંથી જે પાણી નીકળ્યું તે તળાવ બની ગયું. હવે એ જ તળાવ કલિયુગમાં ગોસાઈકુંડ કહેવાય છે.
આ કુંડ બુડાનીકાંઠા મંદિરમાં આવેલ તળાવના પાણીનો સ્ત્રોત છે. આ મંદિરમાં દર વર્ષે ઓગસ્ટ મહિનામાં શિવ મહોત્સવનું આયોજન કરવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આ સમય દરમિયાન આ તળાવના તળિયે ભગવાન શિવની છબી દેખાય છે.