ચીનના કૃત્રિમ સૂર્યે ફરી એકવાર નવો વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. હેફેઈ સ્થિત ચીનના આ ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન રિએક્ટરે 1,056 સેકન્ડ અથવા લગભગ 17 મિનિટ માટે 70 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસ ઉર્જાનું ઉત્સર્જન કર્યું. ચીનના આ સૂર્યે ગત 30 ડિસેમ્બરે નવો રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો. આ પરમાણુ રિએક્ટરમાંથી આટલી ઉર્જા છોડવામાં આવી હોય તેવો આ સૌથી વધુ સમય છે. અગાઉ આ નકલી સૂર્યએ 12 મિલિયન ડિગ્રી ઉર્જા બહાર કાઢી હતી. દરમિયાન ચીનની આ નકલી દુનિયામાંથી નીકળતી અપાર ઉર્જાથી દુનિયા તણાવમાં છે.
હેફેઈ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ફિઝિકલ સાયન્સે પ્રાયોગિક એડવાન્સ્ડ સુપરકન્ડક્ટિંગ ટોકમાક (EAST) હીટિંગ સિસ્ટમ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો છે. અહીં ભારે હાઇડ્રોજનની મદદથી હિલીયમનું નિર્માણ થાય છે. આ દરમિયાન ઘણી ઉર્જા ઉત્પન્ન થાય છે. શુક્રવારે, ચાઇના એકેડેમી ઑફ સાયન્સના સંશોધક ગોંગ ઝિઆનજુએ 70 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી ઊર્જા ઉત્પન્ન કરવાની જાહેરાત કરી. ગોંગના નિર્દેશનમાં હેફેઈમાં આ પ્રયોગ ચાલી રહ્યો છે.
પ્લાઝ્મા ઓપરેશન લગભગ 1,056 સેકન્ડ સુધી ચાલ્યું, ગોંગે ચીનની સત્તાવાર સમાચાર એજન્સી સિન્હુઆ સાથેની વાતચીતમાં કહ્યું, ‘અમે 2021ના પ્રથમ 6 મહિનામાં 101 સેકન્ડ માટે 12 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસનું પ્લાઝ્મા તાપમાન હાંસલ કર્યું હતું. આ વખતે આ પ્લાઝમા ઓપરેશન લગભગ 1,056 સેકન્ડ સુધી ચાલ્યું. આ દરમિયાન તાપમાન 70 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસની આસપાસ રહ્યું હતું. આનાથી ફ્યુઝન આધારિત પરમાણુ રિએક્ટર ચલાવવા માટે એક નક્કર વૈજ્ઞાનિક અને પ્રાયોગિક આધાર બનાવવામાં આવ્યો છે.
આ ચીનના હાથમાં રહેલી આ અપાર ઉર્જાથી વિશ્વના વૈજ્ઞાનિકો તણાવમાં આવી ગયા છે. જ્યારે ચીને વૈશ્વિક શસ્ત્ર સ્પર્ધામાં આગેકૂચ કરી છે, ત્યારે વિશ્વની અન્ય મહાસત્તાઓ માનવીને ‘અમર્યાદિત ઊર્જા’ આપી શકે તેવી નવી ટેકનોલોજી શોધવા માટે સંઘર્ષ કરી રહી છે. નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે ચીનની કૃત્રિમ સૂર્ય સાથેની આ સફળતા ઘણી મહત્વની છે. ચીનની આ સફળતાને કારણે અમેરિકા અને બ્રિટન જેવા દેશોને પણ આ ટેક્નોલોજીમાં સંશોધન કરવાની ફરજ પડી છે.
ચીને કૃત્રિમ સૂર્યની મદદથી તેની સ્થિતિ મજબૂત કરવાનું શરૂ કર્યું છે. ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન અમર્યાદિત ઉર્જા છોડે છે અને તે જ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ ચીનના સૂર્યમાં કરવામાં આવ્યો છે. વૈજ્ઞાનિકોને આશા છે કે આ પ્રક્રિયા દ્વારા મનુષ્યોને ગરમી અને પ્રકાશ મળશે જે રીતે આપણને સૂર્યમાંથી મળે છે. પૂર્વ અને અન્ય ફ્યુઝન રિએક્ટર એ સોવિયેત વૈજ્ઞાનિકોની પૂર્વધારણા છે જે તેઓએ 1950માં વિકસાવી હતી.
અત્યાર સુધી, ચીને તેના કૃત્રિમ સૂર્ય અથવા તોકામક બનાવવા માટે પાણીની જેમ પૈસા ખર્ચ્યા છે. ટોકમાક એક એવી સ્થાપના છે જે પ્લાઝમામાં હાઇડ્રોજન આઇસોટોપને ઉકાળવા માટે ઊંચા તાપમાનનો ઉપયોગ કરે છે. તે ઊર્જા મુક્ત કરવામાં મદદ કરે છે. અહેવાલ મુજબ, તેના સફળ ઉપયોગથી બહુ ઓછા બળતણનો ઉપયોગ થશે અને લગભગ ‘શૂન્ય’ કિરણોત્સર્ગી કચરો પેદા થશે. ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ પ્લાઝ્મા ફિઝિક્સના ડેપ્યુટી ડાયરેક્ટર સેન્ટ યુન્ટાઓએ કહ્યું કે આજથી પાંચ વર્ષ પછી અમે અમારા ફ્યુઝન રિએક્ટરનું નિર્માણ શરૂ કરીશું, જેને બનાવવામાં હજુ 10 વર્ષનો સમય લાગશે. તે પછી, અમે પાવર જનરેટરનું ઉત્પાદન કરીશું અને લગભગ 2040 સુધીમાં વીજળી ઉત્પન્ન કરવાનું શરૂ કરીશું.